Վերջերս թարմացվել են

Բարդերի շարժման առաջացումը

Ովքե՞ր են հեղինակ-կատարողները

 

Դժվար է ճշտել այն ստույգ ժամանակը, երբ կիթառի հնչյունների ներքո առաջին ներբողներն ու ձոներն են հնչել: Թերևս հնագիտական նյութերի շնորհիվ հնարավոր է ենթադրել, որ դեռ Ք.ա. 3-2-րդ հազարամյակներում Հայկական լեռնաշխարհում գոյություն են ունեցել լարային նվագարաններ, որոնց թվում  կար նաև կիթառին խիստ նման գործիք: Սկսած 11-րդ դարից եվրոպական մի շարք ժողովուրդներ երգող պոետներին կոչել են տրուբադուրներ, մենեստրելներ, բարդեր: Այս անվանումներն առավել տարածվածն են այն բազմաթիվներից, որոնցով հորջորջում էին հիմնականում շրջիկ երգասացներին: Նրանց կարելի է համեմատել արևելքում տարածված աշուղների (աշիկ), հայոց մեջ` նաև գուսանների հետ:

 

 

Տիրապետելով բանաստեղծական խոսքին և կիթառի մեղմ նրբերանգներին` նրանք քաղաքից քաղաք, երկրից երկիր շրջում ու ներկայացնում էին իրենց երգերը: Մեծ տարածում ու համբավ ձեռք բերեցին հատկապես 11-15-րդ դարերում` Ֆրանսիայում և Անգլիայում, Շոտլանդիայում և Ուելսում: Ֆրանսիական «տրուբադուր» բառն առավել ընդունված է ծագումնաբանորեն կապել օքսիտանական «trobar»` «հորինել, ստեղծել, գտնել» բայերի հետ։ Նրանց` ֆրանսիական տրուբադուրներին, ընդունում էին իբրև քնարերգակների, սիրո երգիչների:

Համաշխարհային տարածում ունեցող և առավել երկարակյաց «բարդ» անվանումը, հետազոտողների համոզմամբ, շոտլանդական անգլերեն ներթափանցած պրոտո-կելտական «bardos» բառից է, որն էլ իր հերթին սերում է նախահնդեվրոպական «*gwerh2»` «բարձրաձայնել, փառաբանել» արմատից:

Առանձնապես կարևոր էր զանազանել այս երգը երաժշտական այլ ժանրի ստեղծագործությունից, քանզի այստեղ առավել կարևոր և առաջնային նշանակություն ուներ հստակ հանգով և ռիթմով ստեղծված բանաստեղծական խոսքը, որը պետք է երաժշտության հետ միաձուլված լիներ այն աստիճան, որ անգամ առանց նոտաների, տեքստն ընթերցելիս, զգացվեր վերջինի մեղեդայնությունը, ռիթմը: Սա բացատրվում էր այն պարզ հանգամանքով, որ բարդերը, կամ ինչպես կուզեք նրանց անվանեք, թեկուզ՝ երգասաց, երաժշտական առումով հիմնականում գրագետ չէին, ուստի երգերը նոտագրել չէին կարող:

Քսաներորդ դարն իսկական վերածննդի ժամանակաշրջան դարձավ երաժշտական այս հնագույն ժանրի համար: Աշխարհի տարբեր ծայրերում` հատկապես Եվրոպայում, բուռն ծաղկում ապրելով` այն տվեց բազմաթիվ նոր պտուղներ` աշխարհահռչակ անուններ և, ինչ խոսք՝ սիրելի ու անմոռանալի երգեր:

Բնականաբար, հայոց մեջ այն ունեցավ իր ուրույն կյանքն ու զարգացումը` մեզ հատուկ հնչողությամբ, աշխարհընկալմամբ և ապրումներով: «Բարդ» բառի հայերեն համարժեքը փնտրելու ճանապարհին մենք գտանք «հեղինակ-կատարող», «հեղինակային երգ» ռուսերենից թարգմանված անվանումները, որոնք, միևնույնն է, չեն փոխում «բարդ» ժանրի բովանդակությունը: Եվ թերևս, ճիշտ կլինի նրանց պարզապես անվանել երգող պոետներ...

AddThis Social Bookmark Button
 
Կայքում են
We have 40 guests online

Մամուլը մեր մասին
Վարդան Գալստյանը՝ Բարև երկիր հաղորդման հյուր

Վարդան Գալստյանը՝ Երկիր Մեդիա  հեռուստաընկերության "Բարև, Երկիր" հաղորդման հյուր

 
Արմեն Ադամյանը՝ ATV Առաջին ծրագրի առավոտյան ծրագրի հյուր

Արմեն Ադամյանը՝ Առաջին ծրագրի առավոտյան ծրագրի հյուր, 26․06․2019

 
Bac tv. Արմինե Հայրապետյան

Bac tv. Արմինե Հայրապետյան․ Հեղինակային երգը իրոք պոեզիա է․․․

 
Առավոտը Շանթում` Հուսո Առագաստ 2019-ի մասին

Ռուբեն Քամալյանը հյուրընկալվել է Առավոտը՝ Շանթում ծրագրին
17.06.2019

 
bac tv. էդուարդ Զորիկյանը Համլետ Ղուշչյանի հյուրն է

Bac tv. էդուարդ Զորիկյան․ Հեղինակային երգը իմ առաջին սերն է․․․
8․06․2019

 
Առաջինի հյուրն է Վախթանգ Հարությունյանը

"Հուսո առագաստ-2018". նախապատրաստական աշխատանքները լուսաբանում է Առաջին ալիքը
22.06.2018

 
Ամենալավ պարգևը սերն է․ Վախթանգ Հարությունյան

journalist.am, 26/03/2018

 

 
«Ստվերները հաճախ ամենահարազատն են»

bravo.am-ը լուսաբանում է․
Վախթանգ Հարությունյան, 2․03․2018

 

 
Հեղինակային երգը երաժշտությամբ փաթեթավորված պոեզիա է. armenpress.am
Արմենպրես
22 Հունվար, 2018
 
«Ճեղքվող լռություն» համերգի անդրադարձը

Սիրով ներկայացնում ենք Բոհեմ համույթի՝ Վրաստանում կայացած համերգի անդրադարձը,

 
Աջակից

Place Your ad here!